کله سیستیت

کله سیستیت (cholecystitis): عبارت است از عفونت یا التهاب کیسه صفرا که میتواند حاد یا مزمن بوده و معمولا توسط سنگ کیسه صفرا مستعد میشود. سنگهای کیسه صفرا شایعترین علت بیماری های صفراوی در ایلات متحده هستند.این بیماری تا سن 75 سالگی در 20 تا 35 درصد مردم ایجاد میشود.

کله لیتیاز: عبارت است تشکیل سنگ در کیسه صفرا

اپیدمیولوژی:

 سنگ کیسه صفرا دو تا سه برابر در خانم ها شایعتر بوده و بیشتر اوقات در گروه سنی میانسال یا مسن تر اتفاق می افتد.                                              

* در افرادی که زندگی بدون تحرک دارند.

 * در خانم های چند زا و خانم هایی که ocp  (قرصهای جلوگیری ازبارداری)مصرف می کنند.                                                                 

* در افراد چاق و افرادی که تاریخچه ای از بیماری ایلئوم و رزکسیون دارند، در دیابت شیرین، مشکلات اندوکرین، سیروز، افراد با مشکلات همولتیک مانند کم خونی داسی شکل، هیپرلیپیدمی و افرادی که رژیم کاهنده کلسترول یا رژیم پر کاری دارند.

دو سوم افرادی که کله لیتیاز دارند به کله سیست مزمن مبتلا هستند.

علت شناسی:

 علت ایجاد سنگهای صفراوی هنوز بخوبی شناخته نشده است. 

  پاتو فیزیولوژی: به طور کلی سنگهای کیسه صفرا را به سه گروه تقسیم میکنند:  

 1)کلسترولی: شایعترین نوع بوده و بیشتر در زنان دیده میشود.

2)سنگهای پیگمانی: این نوع به دو گروه سیاه (در موارد همولیز و سیروز)و بیلی روبینات کلسیم (ناشی از عفونت سیستم صفراوی)

3)سنگهای مختلط: شامل سنگ های کلسترولی ، پیگمانی، کربنات کلسیم و نمک های صفراوی میباشند.

تظاهرات بالینی:ممکن است در 50% سنگ های صفراوی علامتی وجود نداشته باشد. درد یا کولیک صفراوی اولین علامت بیماریست. معمولا به علت انسداد موقتی مجاری خروجی کیسه صفرا روی میدهد.از قسمت فوقانی خط میانی شکم شروع میشود و گاهی به پشت و شانه راست تیر میکشد.بیمار غالبا بیقرار بوده و با تغییر وضعیت سعی در رفع درد دارد.تهوع و استفراغ از دیگر علائم هستند که استفراغ گاهی سبب بهبود علائم می گردد.

ممکن است سابقه نفخ، سوء هاضمه، آروغ زدن، عدم تحمل غذاهای چرب  و  احساس ناراحتی مبهم در قسمت فوقانی راست شکم و اپی گاستر دیده میشود. درجه حرارت بدن طبیعی است.

روشهای تشخیصی: سونوگرافی شکم، توموگرافی کامپیوتری، کلانژیو گرافی، کله سیستوگرافی و ندرتاً آزمایش ترشحات صفراوی.

درمان: درمان اختصاصی برحسب شدت بیماری ، وجود عفونت ، اندازه سنگ ، و وضعیت سلامت عمومی ، متفاوت است. مسکن خوراکی مصرف نموده و بیمار آموزش داده میشود که از مصرف غذاهای تشدید کننده علائم خوداری کند.ممکن است بیمار بستری شود و تزریق وریدی جهت رفع کولیک صفراوی انجام شود. قرار داد سوند معده تا رفع علائم استفراغ یا پانکراتیت.تجویز مایعات وریدی به منظور جلوگیری از اختلالات آب و اکترولیت. با کمک آندوسکوپی  رتروگراد می توان سنگ را بدون عمل جراحی خارج نمود.

درمان جراحی

کله سیستکتومی: شامل برداشتن کیسه صفرا از دیواره خلفی کبد و بستن شریان،ورید و مجرای سیستیک.

مزیت های این روش: با اسکار کمتری همراه است، بیمار مدت کمتری در بیمارستان بستری میشود،

زودتر به راه می افتد و تنها به مسکن خوراکی نیاز دارد و عوارض کمتری را تجربه میکند.

تشخیص های پرستاری:

درد بعلت اسپاسم صفراوی

خطر بروز کاهش حجم ثانوی بعلت استفراغ و ساکشن لوله نازوگاستریت.

نقص اطلاعات بیمار در رابطه با روشهای تشخیصی و درمان بیماری

افزایش خطر عوارض ثانوی به دارو درمانی در حین آندوسکوپی رتروگراد.

نقصان اطلاعات بیمار در رابطه با جراحی و بهبود آن

وجود اضطراب ثانوی به عمل و میزان جراحی

خطر بروز آسیب و عوارض بعد از جراحی نظیر خونریزی، عفونت، اختلال آب و الکترولیت، احتباس ادرار و کاهش حرکات دستگاه گوارش.

اقدامات پرستاری و آموزش های لازم بیمار:

*پاسخ بیمار به درمان های علامتی نظیر مصرف مسکن را ارزیابی کنید. میزان اطلاعات بیمار در مورد روشهای تشخیصی را جویا شوید. کنترل علائم حیاتی از نظر احتمال بروز التهاب ناشی از سنگ. ارئه اطلاعات لازم در مورد اعمال مراقبتی قبل و بعد از عمل بیمار صفراوی است.

*توجه به احتیاجات بیمار، فراهم نمودن محیط آرام و ساکت و وضعیت راحت برای بیمار ضروری است، در صورت ادامه استفراغ با دستور پزشک سوند معده بیمار را ساکشن کرده  تا استفراغ و اتساع شکم کاهش یابد،مددجویان مایعات وریدی را طبق دستور پزشک باید دریافت کنند.

* قبل از انجام آندوسکوپی رتروگراد حلق بیمار با اسپری بی حس و بعد ار انجام آن رفلکس گگ بیمار بررسی و مصرف خوراکی را شروع نماید.

* آموزش های لازم بعد از عمل جراحی نظیر تغییر وضعیت دادن، سرفه کردن، تنفس عمیق، مصرف مایعات، انجام فعالیت و تحرک و . . .

* میزان اضطراب بیمار مشاهده و اعتماد به نفس وی را افزایش دهید و روش های تشخیصی و عمل را برای بیمار توضیح دهید.

*علائم حیاتی بعد از عمل کنترل و به نشانه های شوک نظیر سیانوز، تعریق، سردی پوست و . . توجه شود.محل زخم پانسمان و لوله های تخلیه کننده را از نظر احتمال خونریزی یا ترشح بررسی کنید.

مصرف غذای کم چرب توصیه میشود.